ความหลากหลายของแมลงน้ำในเขตวนอุทยานร่องคำหลวงจังหวัดพะเยา

Abstract
การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาความหลากหลายของแมลงน้ำ และปัจจัยทางกายภาพและทางเคมีที่มีผลตอความหลากชนิดของแมลงน้ำใน วนอุทยานร่องคำหลวง ตั้งแต่เดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2562 ถึงเดือน ธันวาคม พ.ศ. 2562 ในตลอดระยะเวลาที่ทำการศึกษา พบตัวอ่อนแมลงน้ำทั้งหมด 9 อันดับ 45 วงศ์ ทั้งหมด 1,130 ตัว ประกอบด้วยแมลง อันดับ ต่างๆ ดังต่อไปนี้ Ephemeroptera, Odonata, Plecoptera, Hemiptera, Megaloptera, Coleoptera, Diptera, Lepidoptera และ Trichoptera สถานีที่ 1 พบแมลงน้ำทั้งหมด 8 อันดับ 26 วงศ์ 254 ตัว สถานีที่ 2 พบแมลงน้ำทั้งหมด 9 อันดับ 30 วงศ์ 365 ตัว สถานีที่ 3 พบแมลงน้ำทั้งหมด 8 อันดับ 27 วงศ์ 242 ตัว สถานีที่ 4 พบแมลงน้ำทั้งหมด 8 อันดับ 32 วงศ์ 269 ตัว อันดับที่พบมากที่สุด คือ Ephemeroptera และ Trichoptera วงศ์ที่พบมากที่สุดเรียงลำดับจากมากไปน้อย คือ Heptageniidae, Leptophlebiidae และ Hydropsychidae ดัชนีความหลากของ Shannon-Wiener (H) มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 2.62 เป็นลำธารที่มีมลภาวะระดับปานกลาง การวิเคราะห์บทบาทการกินของแมลงน้ำ พบว่า ลำธารมีความเป็น Autotrophic แต่จะเปลี่ยนแปลงไปเป็น Heterotrophic ก็ต่อเมื่อลำธารมีความสามารถในการกักเก็บอนุภาค CPOM และ FPOM ไว้ได้ โดยที่อนุภาคส่วนใหญ่นั้นเป็นแบบ FPOM พื้นท้องน้ำมีความแข็งแรงสูงในทุกสถานี อีกทั้งยังพบผู้ล่าที่มีจำนวนมากบ่งบอกถึงเหยื่อที่มีจำนวนมากเช่นกัน ปริมาณออกซิเจนที่ละลายในน้ำมีค่าสูง มีค่าออกซิเจนที่จุลินทรีย์ใช้ย่อยสลายสารอินทรีย์ต่ำซึ่งบ่งบอกว่าเป็นแหล่งน้ำผิวน้ำประเภทที่ 1 ผลวิเคราะห์ทางสถิติ (One-way ANOVA) พบว่า ดัชนีความหลากหลายของแต่ละสถานีไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญที่ระดับความเชื่อมั่น 95%
Description
The aim of this study is to find out a diversity of aquatic insects and the physio-chemical factor which affected to the aquatic insects in Rong Kham Luang Forest Park during July to December 2012. The 9 order 45 families of 1,130 individual of aquatic insects were collected which consist of Ephemeroptera, Odonata, Plecoptera, Hemiptera, Megaloptera, Coleoptera, Diptera, Lepidoptera and Trichoptera. station 1 found 8 order 26 families of 254 individuals, station 2 found 9 order 30 families of 365 individuals’ station 3 found 8 order 27 families of 242 individuals and Station 4 found 8 order 32 families of 269 individuals. The most abundant was Ephemeroptera and Trichoptera. The rare was Heptageniidae, Leptophlebiidae and Hydropsychidae. The mean of Shannon-Wiener diversity index (H) was 2.62. It reflected that the stream was moderate. The Functional Feeding Analysis of aquatic insects revealed that the stream was autotrophic, but it can be change to heterotrophic if CPOM and FPOM were trapped in the stream. The major organic matter was FPOM. The channel stability was high. High predator was reflected to many of prey items. High Dissolved Oxygen (DO) and low Biochemical Oxygen Demand (BOD) show that this stream was classified into Class 1 of surface water. The statistical analysis (One-way ANOVA) show that the diversity indices of each station was not different at 95% significantly interval.
Keywords
ความหลากหลาย, แมลงน้ำ, วนอุทยานร่องคำหลวง, Diversity, Aquatic insects, Rong Kham Laung
Citation
ชลารักษ์ จูชาวนา และวรยศ แสงนาค. (2562). ความหลากหลายของแมลงน้ำในเขตวนอุทยานร่องคำหลวงจังหวัดพะเยา. [ปริญญานิพนธ์ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยพะเยา.