การศึกษาความหลากหลายของสัตว์หน้าดินที่ไม่มีกระดูกสันหลังขนาดใหญ่ในลำธารห้วยแม่กาหลวง

Abstract
การศึกษาครั้งนี้ทำการเก็บตัวอย่างน้ำและสัตว์หน้าดินในช่วงเดือนพฤษภาคมถึงกรกฏาคม พ.ศ. 2561 โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาความหลากหลายของสัตว์หน้าดินในถิ่นที่อยู่อาศัยที่แตกต่างกัน ปัจจัยด้านกายภาพ เคมี ชีวภาพของลำธารโดยใช้สัตว์หน้าดินเป็นตัวตรวจวัดความหลากหลายทางชีวภาพ โดยใช้ดัชนีชีวภาพ ได้แก่ ดัชนีความคล้ายคลึง, ดัชนีความหลากหลายของแชนนอน-วีเนอร์ และดัชนีความสม่ำเสมอ ผลการศึกษากายภาพและเคมี พบว่า ห้วยแม่กาหลวงมีค่าอุณหภูมิน้ำเฉลี่ยอยู่ในช่วง 27.50-29.00 °C ค่าความเร็วกระแสน้ำ เฉลี่ยอยู่ในช่วง 0.12-0.33 m/s ความกว้างของลำธารมีค่าเฉลี่ยอยู่ในช่วง 2.70-3.50 m ความลึกของลำธารมีค่าเฉลี่ยอยู่ในช่วง 0.15-0.45 m ปริมาณกระแสน้ำเฉลี่ยอยู่ในช่วง 0.009-0.0045 m3/s ค่า pH เฉลี่ยอยู่ในช่วง 6.95-8.05 ค่าการนำไฟฟ้าเฉลี่ยอยู่ในช่วง 185-253 μS/cm ค่า DO เฉลี่ยอยู่ในช่วง 3.50-5.50 mg/l ค่า BOD เฉลี่ยอยู่ในช่วง 3.00-4.10 mg/l ผลการศึกษาปัจจัยทางชีวภาพ พบสัตว์หน้าดินทั้งหมด 21 วงศ์พบสัตว์หน้าดินในอันดับ Ephemeroptera มากที่สุด จำนวน 128 ตัว ได้แก่ วงศ์ Baetidae, Ephemerellidae, Ephemeridae, Heptageniida , Leptophlebiidae, Caenidae, Potamanthidae และอันดับที่พบน้อยที่สุด คือ Coleoptera พบทั้งหมด 1 วงศ์ ได้แก่ Psephenidae จากการเปรียบเทียบจุดศึกษาของสัตว์หน้าดินทั้ง 3 จุดศึกษา พบว่า จุดเก็บตัวอย่างที่ 1 และ 2 มีค่าความคล้ายคลึงกันมากที่สุด 78.00 ดัชนีความหลากหลายของแชนนอน-วีเนอร์ มีค่ามากที่สุดอยู่ที่จุดที่ 1 มีค่า 2.46 และดัชนีความสม่ำเสมอ มีค่ามากที่สุดอยู่ที่จุดที่ 2 มีค่า 0.92
Description
In this study, stream water and benthos were collected during May to July 2018. The objective of the study is to study the diversity of benthos in the different habitats, the physical, chemical and biological properties of stream using Biotic index which are Similarity index, Shannon-Wiener diversity index and Evenness index. The result on physical and chemical factors showed that water temperature was 27.50-29.00 °C, water velocity was 0.12-0.33 m/s, stream width was 2.70-3.50 m, water depth was 0.15-0.45 m, water discharge was 0.009-0.0045 m3/s, pH was 6.95-8.05, conductivity was 185-253 μS/cm, DO was 3.50-5.50 mg/l and BOD was 3.00-4.10 mg/l The study on biological factors 21 Families of benthos were found Ephemeroptera has a highest number with 128 individuals which was consisted of Baetidae, Ephemerellidae, Ephemeridae, Heptageniidae, Leptophlebiidae, Caenidae and Potamanthidae. Coleoptera was found only 1 family which was Psephenidae. The Comparison on sampling site of benthos showed that site 1 (Gravel and Cobble) and 2 (sand) has a highest Similarity (78.00) site 1 (Gravel and Cobble) had a highest Shannon - Wiener index (2.46) and site 2 (sand) had a highest Evenness Index (0.92)
Keywords
สัตว์หน้าดิน, ดัชนีชีวภาพ, Benthic Macroinvertebrate, Biotic index
Citation
กฤษณา จินะวงค์ และกัญญารัตน์ อุตสม. (2561). การศึกษาความหลากหลายของสัตว์หน้าดินที่ไม่มีกระดูกสันหลังขนาดใหญ่ในลำธารห้วยแม่กาหลวง. [ปริญญานิพนธ์ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยพะเยา.