การใช้ทฤษฎีแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพในการทำนายพฤติกรรมการป้องกันวัณโรคของผู้สัมผัสร่วมบ้านผู้ป่วยวัณโรคช่วงการระบาดโรคโควิด -19 ในพื้นที่ชายแดน จังหวัดเชียงราย
| dc.contributor.author | นันทวัน คำอ้าย | |
| dc.date.accessioned | 2025-04-25T04:08:55Z | |
| dc.date.available | 2025-04-25T04:08:55Z | |
| dc.date.issued | 2024 | |
| dc.description | This research is cross-sectional survey research. To study the level of knowledge about tuberculosis, perception of risk from tuberculosis, severity of tuberculosis, the barriers to tuberculosis prevention, advantages from preventing tuberculosis, what induces tuberculosis prevention behavior and study factors related to tuberculosis prevention behavior among household contacts of tuberculosis patients. The sample group were household contacts of pulmonary tuberculosis patients in the border area. Chiang Rai Province, 422 people. Data was collected using a self-administered questionnaire. Data was analyzed using descriptive statistics, Pearson correlation coefficient statistics, and logistic regression analysis statistics. The results of the study found that the majority of the sample was female, 56.9 percent, the average age is 42 years. The knowledge level score about tuberculosis was low, 41.7 percent. Disease prevention behavior scores were at a moderate level of 48.6 percent. The perceived severity of disease prevention is at a moderate level 54.5 percent. For variables with high average scores are Perception of advantage from disease prevention 76.3%, Perceived self-efficacy in disease prevention 77.5 %, and things that induce behavior to prevent disease 87.0%. In terms of personal factors that are related to behavior in preventing tuberculosis include Age, Education, Congenital disease, History of receiving the tuberculosis vaccine (BCG), History of illness with COVID-19, History of receiving the COVID-19 vaccine and chest x-ray results (P<0.05). From a study based on the concept of health belief model that was found that there are factors that are related to disease prevention behavior including, perceived advantage from disease prevention (r=0.581), risk of disease (r=0.565), perception of one's own ability to prevent disease (r=0.526), perception of disease severity (r=0.452), and knowledge about tuberculosis (r=0.397). When analyzing the relationship between knowledge about tuberculosis perception based on health belief model and disease prevention behavior and chest x-ray results found that disease prevention behavior variables had the highest correlation that can reduce abnormalities in chest x-ray results up to 30.4 percent the results of this research can be used as health belief patterns as information for caring for people who live in the home with tuberculosis patients. And the information can be used to change behavior in preventing tuberculosis disease among household contacts of pulmonary tuberculosis patients. | |
| dc.description.abstract | การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงสำรวจแบบภาคตัดขวาง (Cross-sectional survey research) เพื่อศึกษาระดับความรู้เรื่องวัณโรค การรับรู้โอกาสเสี่ยงจากวัณโรค การรับรู้ความรุนแรงของวัณโรค การรับรู้อุปสรรคในการป้องกันวัณโรค การรับรู้ประโยชน์จากการป้องกันวัณโรค สิ่งชักนำให้เกิดการปฏิบัติพฤติกรรมการป้องกันวัณโรค และศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันวัณโรคในผู้สัมผัสร่วมบ้านผู้ป่วยวัณโรค กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สัมผัสร่วมบ้านผู้ป่วยวัณโรคปอดในพื้นที่ชายแดน จังหวัดเชียงราย จำนวน 422 คน รวบรวมข้อมูลโดยแบบสอบถามตอบด้วยตนเอง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา สถิติสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เพียร์สัน และสถิติการวิเคราะห์การถดถอยโลจิสติก ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ร้อยละ 56.9 มีอายุเฉลี่ย 42 ปี สำหรับคะแนนระดับความรู้เรื่องวัณโรคอยู่ในระดับต่ำ ร้อยละ 41.7 คะแนนพฤติกรรมการป้องกันโรคอยู่ในระดับปานกลางร้อยละ 48.6 คะแนน การรับรู้ความรุนแรงต่อการป้องกันโรคอยู่ในระดับปานกลางร้อยละ 54.5 สำหรับตัวแปรที่มีคะแนนเฉลี่ยสูง ได้แก่ การรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการป้องกันโรคร้อยละ 65.9 การรับรู้ประโยชน์จากการป้องกันโรคร้อยละ 76.3 การรับรู้ความสามารถของตนเองในการป้องกันโรคร้อยละ 77.5 และสิ่งชักนำให้เกิดการปฏิบัติพฤติกรรมในการป้องกันโรคร้อยละ 87.0 ในด้านปัจจัยส่วนบุคคลที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมในการป้องกันวัณโรค ได้แก่ ปัจจัยด้านกลุ่มอายุ ระดับการศึกษา โรคประจำตัว ประวัติการรับวัคซีนป้องกันวัณโรค (BCG) ประวัติการป่วยด้วยโรคโควิด-19 ประวัติการได้รับวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 และผลเอกซเรย์ปอด (P<0.05) จากการศึกษาตามแนวคิดแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ พบว่า มีปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันโรค ได้แก่ การรับรู้ประโยชน์จากการป้องกันโรค (r=0.581) การรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรค (r=0.565) การรับรู้ความสามารถของตนเองในการป้องกันโรค (r=0.526) การรับรู้ความรุนแรงในการเกิดโรค (r=0.452) ความรู้เรื่องวัณโรค (r=0.397) และสิ่งชักนำให้เกิดการปฏิบัติพฤติกรรมในการป้องกันโรค (r=0.179) และเมื่อวิเคราะห์หาความสัมพันธ์ระหว่างความรู้เรื่องวัณโรค การรับรู้ตามแนวคิดแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ และพฤติกรรมการป้องกันโรคกับผลเอกซเรย์ปอด พบว่า ตัวแปรพฤติกรรมการป้องกันโรคมีความสัมพันธ์มากที่สุด ที่สามารถลดความผิดปกติของผลตรวจเอกซเรย์ปอดได้ถึงร้อยละ 30.4 ผลการวิจัยนี้สามารถใช้เป็นข้อมูลในการดูแลผู้ที่อยู่ร่วมบ้านกับผู้ป่วยวัณโรค และสามารถนำข้อมูลไปใช้ในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการป้องกันโรควัณโรคของผู้สัมผัสร่วมบ้านผู้ป่วยวัณโรคปอด | |
| dc.description.sponsorship | มหาวิทยาลัยพะเยา | |
| dc.identifier.citation | นันทวัน คำอ้าย. (2567). การใช้ทฤษฎีแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพในการทำนายพฤติกรรมการป้องกันวัณโรคของผู้สัมผัสร่วมบ้านผู้ป่วยวัณโรคช่วงการระบาดโรคโควิด -19 ในพื้นที่ชายแดน จังหวัดเชียงราย. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยพะเยา]. ฐานข้อมูลคลังปัญญาดิจิทัล มหาวิทยาลัยพะเยา (UP Digital Collections: UPDC). | |
| dc.identifier.uri | https://updc.up.ac.th/handle/123456789/1599 | |
| dc.language.iso | other | |
| dc.publisher | มหาวิทยาลัยพะเยา | |
| dc.subject | ทฤษฎีแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ | |
| dc.subject | วัณโรค | |
| dc.subject | พฤติกรรมการป้องกันโรค | |
| dc.subject | ผู้สัมผัสร่วมบ้านผู้ป่วยวัณโรค | |
| dc.subject | พื้นที่ชายแดนจังหวัดเชียงราย | |
| dc.subject | Health belief model | |
| dc.subject | Tuberculosis | |
| dc.subject | Preventive behaviors | |
| dc.subject | Household contacts | |
| dc.title | การใช้ทฤษฎีแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพในการทำนายพฤติกรรมการป้องกันวัณโรคของผู้สัมผัสร่วมบ้านผู้ป่วยวัณโรคช่วงการระบาดโรคโควิด -19 ในพื้นที่ชายแดน จังหวัดเชียงราย | |
| dc.title.alternative | Using Health Belief Model Theory to Predict Tuberculosis Prevention Behaviors Among Household Contacted During the Covid-19 in the Border Area of the Chaing Rai Province | |
| dc.type | Thesis |