Browsing by Author "ภัควีร์ วรรณกุล"

Now showing 1 - 1 of 1
  • Thumbnail Image
    Item
    การประยุกต์ใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์เพื่อลดปัญหาช้างบุกรุกพื้นที่เกษตรกรรมภายนอกพื้นที่อนุรักษ์ กรณีศึกษาเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดอยผาเมือง
    (มหาวิทยาลัยพะเยา, 2024) ภัควีร์ วรรณกุล
    การเข้าใจพฤติกรรมของช้างบุกรุกพื้นที่เกษตรกรรมนอกเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดอยผาเมือง มีความสำคัญต่อการพัฒนากลยุทธ์ป้องกัน การศึกษานี้มุ่งหวัง 1) สร้างแผนที่ความหนาแน่นของช้างโดยใช้การประมาณความหนาแน่นแบบเคอร์เนล 2) วิเคราะห์ชนิดของพืชผลที่ช้างชอบโดยใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ และ 3) ประเมินความเหมาะสมของแหล่งอาศัยสำหรับช้างในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดอยผาเมือง โดยใช้การวิเคราะห์ตัดสินใจแบบหลายเกณฑ์เชิงพื้นที่ ข้อมูลตำแหน่งและเวลาของการพบช้าง 125 ครั้งนอกเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า (ปี พ.ศ. 2559-2565) ถูกนำมารวมเป็นชั้นข้อมูลใน GIS และซ้อนทับกับข้อมูลการใช้ประโยชน์ที่ดิน ผลการศึกษาพบว่า ช้างมีความหนาแน่นสูงที่สุดในฤดูฝน รองลงมา คือ ฤดูหนาว และฤดูร้อน การวิเคราะห์รูปแบบการเคลื่อนที่ของช้างเผยให้เห็นว่า ช้างกระจายตัวกว้างทั่วพื้นที่ศึกษาในฤดูฝน ในทางตรงกันข้าม ฤดูหนาว และฤดูร้อน ช้างมักมุ่งเป้าไปที่พืชผลทางการเกษตรที่เหลืออยู่ โดยนาข้าวได้รับผลกระทบมากที่สุด รองลงมา คือ สวนผลไม้ และพืชไร่ อย่างไรก็ตาม ในฤดูหนาว สวนผลไม้เป็นพื้นที่ที่ถูกช้างบุกรุกมากที่สุด สำหรับการประเมินความเหมาะสมของแหล่งอาศัยหลังจากการทบทวนวรรณกรรม และสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญด้านช้าง เกณฑ์การประเมิน การกำหนดค่าน้ำหนัก และวิธีการเปรียบเทียบแบบคู่ถูกเลือกโดยผู้เชี่ยวชาญ แผนที่เกณฑ์ 10 แผนที่ถูกสร้างขึ้นและซ้อนทับกันเพื่อคำนวณคะแนนความเหมาะสมโดยรวม ซึ่งพิจารณาจากปัจจัย ได้แก่ ระดับความสูง ความลาดชัน ชนิดป่า ระยะห่างจากโป่งเกลือ พื้นที่เกษตรกรรม ถนน หมู่บ้าน แหล่งน้ำ สำนักงาน และภัยคุกคาม โดยแหล่งอาศัยที่เหมาะสมสำหรับช้างถูกแสดงเป็นแผนที่ที่มีระดับความเหมาะสม 5 ระดับ (มากที่สุด มาก ปานกลาง น้อย และน้อยที่สุด) และการซ้อนทับแผนที่นี้กับข้อมูลการพบช้างจากการสำรวจภาคสนาม แสดงให้เห็นถึงความสอดคล้องกัน ซึ่งบ่งชี้ถึงศักยภาพของแผนที่ในการสนับสนุนความพยายามในการจัดการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดอยผาเมือง